Kornel Makuszyński
Kornel Makuszyński urodził się 8 stycznia 1884 roku w Stryju koło Lwowa. Uczęszczał do IV Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Mając 14 lat zaczął pisać wiersze, które po raz pierwszy opublikował w 1900 roku lwowski dziennik Słowo Polskie. Od 1904 roku był członkiem redakcji tego dziennika, zajmując się recenzjami teatralnymi.
Kornel Makuszyński odebrał staranne wykształcenie. Ukończył Wydział Filologiczny na Uniwersytecie we Lwowie, a następnie studiował w Paryżu na Sorbonie literaturę francuską.
Do wybuchu I wojny światowej pracował jako kierownik literacki Teatru Miejskiego. Lata wojny rzuciły Makuszyńskiego w głąb Rosji. Zwolniony z zesłania zamieszkał w Kijowie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918 przeniósł się do Warszawy. Od roku 1934 jego drugim domem stało się Zakopane. Podobnie, jak w stolicy, również i tutaj czynnie uczestniczył w bujnym życiu artystycznym, towarzyskim i sportowym. Wprawdzie sam nie uprawiał sportu, ale patronował lub był członkiem wielu komitetów organizujących zawody narciarskie, konne, samochodowe. Swoją opieką objął klub "Wisła"; z jego inicjatywy najbiedniejsze góralskie dzieci dostały wymarzone narty, mogąc dzięki temu trenować narciarstwo. Dla upamiętnienia tej szlachetnej działalności rozgrywane są do dziś dziecięce zawody narciarskie - Memoriał Kornela Makuszyńskiego. Po Powstaniu Warszawskim w roku 1944 zamieszkał na stałe w Zakopanem.
W roku 1926 za poemat "Pieśń o Ojczyźnie" pisarz otrzymał państwową nagrodę literacką. Wyróżniony został także Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury oraz, w uznaniu zasług, tytułem honorowego obywatela Zakopanego.
Autor, w swoich książkach, skłania czytelnika do refleksji nad własnym postępowaniem, zaciekawia, bawi, uczy i wskazuje na ponadczasowe wartości - moralne, etyczne, patriotyczne.
Po 1945 objęty został zakazem publikacji i poddany szykanom, co jak sam sądził, związane było ze sprawą jego przyjęcia w 1937 roku do PAL (na miejsce usuniętego w atmosferze skandalu, po oskarżeniach o plagiat, Wincentego Rzymowskiego, który bezpośrednio po wojnie pełnił funkcję ministra kultury). W 1948 został zadekretowany w polskiej literaturze socrealizm. Makuszyńskiemu udało się już wydać tylko jedną nową książkę List z tamtego świata, jedynie dzięki istnieniu ostatnich prywatnych wydawnictw. W Zakopanem żył w zapomnieniu; był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci minionej, wrogiej epoki - dwudziestolecia międzywojennego. Zajmował niewielkie mieszkanie i żył niedostatnio; żona udzielała lekcji muzyki. Człowiek sukcesu, jeden z najweselszych i najbardziej optymistycznych pisarzy dwudziestolecia międzywojennego zderzył się z nową, nieprzyjazną rzeczywistością. Był odsuwany, ponieważ - jak twierdzili ówcześni prominenci - miał, lub mógł mieć, zły wpływ na powojenną młodzież.
Kornel Makuszyński zmarł 31 lipca 1953 roku. Został pochowany na najstarszym zakopiańskim cmentarzu, na Pęksowym Brzysku. Jego muzeum mieści się w willi Opolanka przy ulicy Tetmajera 15, zakopiańskiej rezydencji pisarza. Pozostawił on po sobie około siedemdziesiąt książek. Są to powieści, zbiory wierszy, nowel, felietonów, humoresek, recenzji teatralnych. Kolejne pokolenia czytelników kochają zwłaszcza jego powieści dla młodzieży (m. in. "Panna z mokrą głową", "Awantura o Basię", "Szatan z siódmej klasy") oraz sławne komiksy z rysunkami Mariana Walentynowicza, których bohaterami są Koziołek Matołek i mała małpka Fiki Miki. Książki te miały wiele wznowień, a także tłumaczeń na języki obce. Kilka z nich doczekało się nawet ekranizacji.
Wybrane utwory:
- "Szewc Kopytko i kaczor Kwak"
- "Bezgrzeszne lata"
- "O dwóch takich, co ukradli księżyc"
- "Panna z mokrą głową"
- "Awantura o Basię"
- "O wawelskim smoku"
- "Szatan z siódmej klasy"
- "Przyjaciel wesołego diabła"
- "Wanda leży w naszej ziemi"
- "Szaleństwa panny Ewy"
- "Rzeczy wesołe"
- "Romantyczne i dziwne powieści"
- "Za króla Piasta Polska wyrasta"
- "120 Przygód Koziołka Matołka"
- "Druga Księga przygód Koziołka Matołka"
- "Trzecia Księga przygód Koziołka Matołka"
- "Czwarta Księga przygód Koziołka Matołka"
- "Awantury i wybryki małej małpki Fiki Miki"
- "Fiki Miki dalsze dzieje, ten, kto czyta, ten się śmieje"
- "Na nic żale, na nic krzyki, koniec przygód Fiki Miki"
Opracowanie: Marek Domański
Źródło: Wikipedia
